نگاهی به گروه تروریستی بوکوحرام

گروه تروریستی بوکوحرام از سال 2009 که اقدام به کشتار انسانهای بیگناه کرد به یکی از مهمترین مسائل امنیتی برخی از کشورهای آفریقایی از جمله نیجریه، کامرون و چاد تبدیل شد. از شش سال پیش تاکنون، بیش از صد هزار نفر در حملات این گروه تروریستی کشته شدند. این گروه تروریستی که حملات خونین خود را از شمال شرق نیجریه آغاز کرد با گذشت چندین سال این حملات را به شهروندان کشورهای کامرون ، نیجر و چاد افزایش داده است. که در حال حاضر اتباع کشورهای مذکور هدف جنایات وحشیانه این گروه قرار می¬گیرند. بوکو حَرام (Boko Haram) (به زبان هوسه به معنی تحصیل غربی حرام است) نام یک گروه مسلح و تندرو اسلامی در کشور نیجریه است که خواستار تعطیلی تمامی مدارس نوین و تحمیل قانون شریعت بر تمامی ۳۶ ایالت نیجریه است. گروه بوکوحرام در سال ۲۰۰۲ توسط محمد یوسف در مایدوگوری بنیان‌گذاری شد و در سال ۲۰۰۴ به کاما در ایالت یوبه نقل مکان کرد. این گروه در آن‌جا پایگاهی به نام «افغانستان» بر پا کرده‌است. محمد یوسف به‌ شدت با دموکراسی، آموزشِ سکولار و دانش مخالف بود. با کشته شدن وی در سال ۲۰۰۹، فرد دیگری به نام ابوبکر شکوه رهبر این گروه شده است. این گروه تاکنون با حملات متعددی به بانکها و رستوران‌ها و فروشگاه‌های بزرگ دست به کشتارهای بی‌رحمانه‌ای زده است. این گروه تروریستی به شدت مخالف مسیحیان و دولت نیجریه می باشد زیرا آنها را نماینده تمدن غربی می¬داند و همچنین داعیه تحقق یک جامعه مبتنی بر شریعت اسلامی را دارد و معتقد است مدینه فاضله¬ای را که برای پیروان خود مطرح می¬کند، جامعه¬ای است که در آن احکام اسلامی اجرا می¬شود. عواملی همچون فقر شدید، فضای نامناسب سیاسی، فقدان آموزش ، بیکاری و رکود اقتصادی باعث شده برخی از افراد به سوی این گروه جذب شوند که وعده دگرگونی بنیادی در جامعه را می-دهد و از خشونت برای دستیابی به خواسته های خود استفاده می¬کند. آنچه بیش از همه به خشونت گرایی در نیجریه دامن زده است فقر گسترده و عدم تامین نیازهای اساسی گروه های افراطی به ویژه بوکوحرام است و آنها را به این نتیجه رسانیده است که راه حل های سیاسی چون مذاکره راه حل مناسبی نیستند و برای تاکید بر هویت اسلامی و داشتن نقشی در کشور باید دست به اسلحه برد. البته اسلام مد نظر این گروه مبتنی است بر تفسیرهای به شدت افراطی از دین، حرام بودن استفاده از فناوری ها و مدرنیزاسیون، تاکید بر قوانین به شدت سخت گیرانه در مورد زنان، تعطیلی مدارس به دلیل آموزش های مدرن و غربی و … اقدامات بوکوحرام که در آغاز تنها حمله به مسیحیان و دولت نیجریه بود، اکنون به یک تهدید تروریستی برای همه ادیان و مذاهب و اقلیتها تبدیل شده است. این گروه با اقداماتی چون ترور، بمب گذاری و گروگان گیری نشان داده است که به دنبال آرمان های دینی نیست بلکه صرفا در پی اهداف سیاسی می باشد، زیرا دین اسلام با اقداماتی چون ترور، آدم ربایی، تجاوز و خشونت کاملا مخالف است. از اقداماتی که نام این گروه تروریستی را بر سر زبانها انداخت باید به ربودن ۲۷۶ دختر دانش آموز از منطقه شبوک در ایالت بورنو در آوریل ۲۰۱۴ اشاره کرد. این دختران ۱۶ تا ۱۸ ساله از یک مدرسه شبانه‌روزی در شمال شرقی نیجریه ربوده شدند. حدود ۵۰ تن از این دختران پس از ربوده شدن موفق به فرار شده‌اند. دو هفته پس از آن ابوبکر شیکاو رهبر این گروه تروریستی در یک نوار ویدیویی ضبط شده اعلام کرد این دانش آموزان را به عنوان برده معامله می‌کند. وی صراحتا اعلام کرد این دختران در بازار برده‌ها فروخته می‌شوند و یا با زور به ازدواج مردان درمی آیند. وی همچنین گفت که خودش با دو تن از این دختران که یکی ۱۲ ساله و دیگری ۹ ساله است ازدواج می‌کند. وی دمکراسی و آموزش‌های غربی و تحصیل دختران را مورد حمله قرار داد و گفت این دانش آموزان را ربوده زیرا تحت آموزش‌های غربی قرار داشتند. همچنین گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی از این دختران با قیمتی حدود ۱۲ دلار در کشورهای همسایه در مرز چاد و در کامرون به فروش رسیده‌اند. در همان روز انتشار ویدئوی رهبر گروه، هشت دختر دیگر نیز در روستای وارابه در ایالت بورنو ربوده شدند، دختران ربوده شده بین ۱۲ تا ۱۵ سال داشتند. به دنبال این اقدام بوکوحرام در ۸ مه 2014 (۱۸ اردیبهشت 93) کارزار توییتری در حمایت از دانش‌آموزان دختر ربوده ‌شده تشکیل شد، که اقبالی جهانی یافت. این کمپین که در یک روز بیش از یک میلیون بار توییت شد، حمایت میشل اوباما، همسر باراک اوباما و ملاله یوسف‌زی، فعال پاکستانی را نیز در پی داشت. در آمریکا فشار برای یافتن دختران چنان بالا گرفت که نمایندگان دولت آمریکا اعلام کردند که به دولت نیجریه برای پیدا کردن این دانش‌آموزان یاری خواهند رساند از اقدامات دیگر این گروه تروریستی می توان به حمله به روستای گامبورد در شمال شرق نیجریه و قتل 200 تن از اهالی این روستا در 6 مه 2014 و آتش زدن خانه های این روستاییان، حمله خونبار به یک بازارچه روستایی در نیجریه که باعث کشته شدن 37 نفر از اهالی این روستا شد، قتل عام 68 تن از روستاییان منطقه آنجابا در شرق نیجریه ، اعدام 50 نفر از اهالی روستایی در ایالت بورنو به دلیل عدم همکاری با این گروه تروریستی و کشتن شماری از مسلمان شهر گوواز در نیجریه که در یک محفل قرآنی گرد هم آمده بودند اشاره کرد. بسیاری از قربانیان اقدامات تروریستی بوکوحرام زنان و کودکان بی¬گناه و غیر نظامیان هستند. این اقدامات گویای آن است که این گروه برای رسیدن به اهداف خود از هیچ جنایتی فرو گذار نمی¬کنند و برای گسترش اقدامات تروریستی تردیدی به خود راه نمی¬دهند. عواقب ناشی از اقدامات این گروه تروریستی برای جامعه نیجریه بسیار ناگوار بوده است. خشونت های بی¬اندازه و عقاید افراطی این گروه بی¬شباهت به طالبان در افغانستان و داعش در عراق نیست. شباهت های بسیاری هم از نظر ساختاری و سازمانی و هم از نظر اهداف اعلانی بین این گروه های تروریستی وجود دارد که باعث ائتلاف بین این گروه ها می¬شود. شیوه ایجاد رعب و وحشت این گروه ها شباهت بسیاری به هم دارند. شیوه های تبلیغاتی بوکوحرام بسیار شبیه به شیوه های تبلیغاتی داعش برای عضو گیری است. بیعت بوکوحرام با ابوبکر بغدادی خلیفه خود خوانده داعش نشان دهنده ارتباط بوکوحرام با شبکه های افراطی در سراسر دنیا است. و گسترش این ارتباطات ممکن است باعث ایجاد شبکه های تروریستی بین المللی شود و زمینه ساز خشونت بیشتر از سوی این گروه تروریستی باشد. هرچند اقدامات بوکوحرام بیشتر در چهارچوب مرزهای نیجریه می باشد اما به نظر می رسد قبل از اینکه این گروه بتواند امنیت بین المللی را به خطر اندازد، باید جلوی پیشروی آن را گرفت. در نتیجه در برخورد با این گروه وجود یک استراتژی ضد تروریستی شفاف و جامع ضرورت دارد. برای مقابله با بوکوحرام بایستی با بهبود شرایط اجتماعی اقتصادی در ایالت های مسلمان نشین زمینه جذب افراد در این گروه و سایر گروه های رادیکال را مسدود کرد. بهبود شرایط آموزش و پرورش، اشتغال زایی بایستی در صدر برنامه های دولت و سازمان های بین المللی قرار گیرد. در پایان باید گفت بوکوحرام که مسئول مرگ هزاران نفر از سال 2009 به شمار می رود، اخیرا با تغییر تاکتیک های خود به اشغال قلمروهای راهبردی نیجریه روی آورده است و در صدد اعلام حکومت می باشد. گروهی تروریستی که با حمله به هر شهر و منطقه و روستای انسانهای بیگناه را قتل عام می¬کند و بی شک یکی از خطرناک ترین سازمانهای تروریستی است که باید برای مبارزه و نابودی آن اقدامی جدی صورت گیرد. اقدامی پیش از آنکه انسانهای بیگناه بیشتری قربانی جنایات آنها شوند. جهان بدون خشونت و ترور آرزویی است که با وجود چنین گروههایی از یکسو و تعلل دولتها در مبارزه و نابودی آنها به سختی می¬تواند محقق شود.